Besin alerjilerinde takip

Besin alerjisi olan olgularda yaşam kalitesinin arttırılması

Besin alerjisi saptanan çocukların ailelerine bu konuda gerekli olan izlem ve tedavi önerileri konusunda bilgi verilmelidir. Ayrıca acil anafilaksi ortaya çıkma durumunda

acil tedavi basamaklarında kendilerinin yapmaları gerekenler dikkatli bir şekilde öğretilmelidir. Anafilaksi riski olan olguların “tek kullanımlık adrenalin enjektörleri” taşımaları sağlanmalıdır. Ailelerin çocuğun yanında bulunmadığı bir sırada gerçekleşebilecek olan anafilaksi reaksiyonlarının farkedilebilmesi ve tedavisinin

başlatılabilmesi amacıyla, anafilaksi riski bulunan çocukların bu konuya dikkat çekecek kola takılabilecek bilezik ya da boyuna takılabilecek kolye şeklinde bir belirteç

taşımalarının sağlanabilmesi önemlidir.

Yumurta alerjisi olan çocuklarda çocukluk çağı aşılarının yapılması 
Yumurta ile anafilaktik reaksiyon geliştirdiği belirlenen olgularda, yumurta embriyonunda hazırlanmış olan ve yumurta proteinleri içeren aşıların (influenza vs) yapılması nadir de olsa alerjik reaksiyonlara neden olabilir. Yumurta ile anafilaksi öyküsü olan olguların çocuk alerji uzmanlarına yönlendirilmeleri uygun olur

Bir uzmana sevk için endikasyonlar
Yaygın egzaması veya kötüleşen semptomları olan küçük bir bebek
Zor veya kafa karıştırıcı semptomları olan küçük bir bebek ve ebeveynin gıda alerjisinden emin olması
Önemli bir besin maddesine karşı gıda alerjisi olduğu düşünülen bir bebek (süt, buğday)
Gelişme eksikliği
Diyete sürekli kendi kendine yapılan sınırlamalar
Birinci basamak sağlık hizmetlerinde
Eliminasyon diyetindeki bir çocuğun büyümesi, büyüme şemaları ile izlenir.
Aşılar normal programa göre verilir. Yumurta alerjisinde, eğer çocuk yumurtaya karşı anafilaktik reaksiyon geçirmediyse, aşılamayı engellemez. Aile, diyeti normal bir diyete doğru genişletmeye ve rasyonalize etmeye teşvik edilir. Çocuğun diyeti en geç 5 yaşında tekrar değerlendirilmelidir: Belirli gıdalardan kaçınma bir eliminasyon-yükleme testine mi dayanıyor? Durum bir uzman tarafından tekrar değerlendirilmeli mi?

Hasta ve ailesinin eğitiminde dikkat edilecek noktalar
• Alerjenden kaçınma.
• Anafilaksinin ilk bulgularını tanıma.
• Anafilaksi durumunda yapılacakların iyice anlatılması.
• Uygun zamanda kas içi adrenalin yapılmasının sağlanması.
• Hastanın anafilaksi riski olduğunu ve anafilaksiye yol açabilecek sorumlu besin maddesinin yazılı olduğu kola takılabilecek bilezik ya da boyuna takılabilecek kolye
şeklinde bir belirteç kullanılmasının sağlanması.
• Adrenalin otoenjektör reçetesi yazılması ve kullanımı için eğitim verilmesi.
• Hastanın hastaneden eve gönderilmesinden sonra da takip ve tedavinin çocuk alerji uzmanı tarafından dikkatle devam ettirilmesi.

Besin alerjilerinde korunma

Gelişmekte olan bir hastalığın önlenebilmesi için, uygun risk gruplarının güvenilir bir şekilde tespiti ve önleyici tedbirlere erişminin sağlanması gerekir. Gıda alerjisi için etkili ve engelleyici, hiçbir önlem bulunmamaktadır. Annenin diyete bağlı antijenlerden, gebelik boyunca veya laktasyon döneminde kaçınmasının hiçbir şekilde koruyucu etkisi yoktur67. Emzirmenin, atopik hastalık ve gıda alerjisi oluşumundaki etkisiyle ilgili çelişkili kanıtlar vardır. 4–6 ay boyunca sadece anne sütüyle besleme, atopik egzama gelişmesine karşı bir miktar koruma sağlayabilir6. Katı gıda başlangıcının, 4-6 aydan sonraya ertelenmesinin alerji riskini azaltması hakkında bir kanıt yoktur.6 Probiyotik bakteriler, atopik egzama ve IgE bağımlı alerjik hastalık riskini azaltmıştır, bunların kullanımı faydalı olabilir. Ancak etkiler suşa spesifiktir8 9; en kapsamlı çalışılan suş Lactobasillus rhamnosus GG’dir.

Besin alerjilerinde tedavi: eliminasyon diyeti

1 . Besin özgül eliminasyon diyeti: Belirtiye yol açan bir ya da birkaç besinin diyetten çıkarılmasıdır. Akut reaksiyonlarda, IgE aracılı besin allerjilerinde ya da düşünülen şüpheli besin varsa yaralıdır.

2. Oligoantijenik diyet: Bir grup besin dışında diğerleri yasaktır. Tad olarak daha kabul edilebilir bir diyettir, ayrıca besinsel gereksinim yönünden dengeli bir diyettir, ancak diyeti alırken belirtilerin düzelmemesi durumunda, diyetteki hangi besine bağlı olduğunun cevabı zordur.

3. Elementel diyet: Aminoasid bazlı formula kullanımıdır. Bebeklik döneminden sonra hastaların bu diyete uyum sa laması zordur. Özellikle eozinofilik gastroenterit gibi çok sayıda besine allerjisi olanlarda gereklidir. Gerekirse nazogastrik tüp ile verilir. 
Allerji gelişen bebekler eğer sadece anne sütü alıyorlarsa, anne besin eliminasyonuna alınır. Anne diyete uyamıyorsa ya da allerjen ortadan kaldırılamıyorsa (sebeb bulunamadıysa) mamaya geçilebilir. Tam hidrolize mamalar yada aminoasit mamaları verilir.

Besin alerjilerinde tedavi: diğer tedaviler

Besin alerjisi tespit edilen çocuklarda bulguların ortaya çıkmasını engellemek amacıyla kullanılabilecek herhangi bir ilaç yoktur. Var olan belirtilerin ortadan kaldırılması amacıyla hafif reaksiyonlarda anti-histaminik ilaçlar ve kortizon türü ilaçlar kullanılabilir. 

Oral immünoterapi (Aşı tedavisi), hastaları desensitize (besine alıştırma) etmek ve kalıcı tolerans (besin alerjisinin düzelmesi) geliştirmek amacı ile küçük dozlardan başlayarak düzenli olarak artan dozlarda gıda alerjenlerinin ağızdan verilmesidir. Oral dezentizasyon yapılabilen gıdalar süt, yumurta, yer fıstığı, ceviz, kivi ve şeftalidir. Henüz araştırma aşamasında olup bazı merkezlerce yapılmaktadır. Başarılı sonuçlar bildirilmektedir. 

Probiyotikler, lokal veya sistemik allerjik inflamasyonda, intestinal geçirgenliğin düzenlenmesinde ve barsak mikroekolojisinin sağlanmasında, barsak immunolojik bariyer fonksiyonunun düzelmesinde etkili olup, intestinal inflamatuvar yanıtı azaltan proinflamatuvar sitokinlerin oluşumunu azaltırlar.

Besin allerjisinde subkutan allerjen immunoterapinin etkili olmadığı, oral desensitizasyon protokolleri ile özellikle inek sütü allerjisinde başarı sağlandığı bildirilmiştir.

Anti IgE aşılaması şeklinde mast hücre ve bazofil üzerindeki IgE’lerin başlanması fıstık allerjisinde başarıyla kullanılmıştır. Plazmid DNA bazlı veya DNA’nı oligodeoksinükleotid immunstimulatör dizinleri ile DNA aşılaması da denilen DNA bazlı immunoterapilerle antijenin direkt barsağa yönlendirilmesi amaçlanmıştır ve halen hayvanlar üzerinde çalışılmaktadır. Ayrıca deneysel olarak IL-4, IL-5 gibi TH2 sitokinlerini antogonize etme çalışmaları, IL- 2 ve IFN-γ gibi TH1  sitokinlerinin uygulanması gibi yöntemler üzerinde çalışılmaktadır.